салса
41бұрлығу — бұрлық етістігінің қимыл атауы. Көзің қарайып, әбден б ұ р л ы ғ у ғ а тақаған кезде мылтығыңның аузы қандалып, даланың әлдебір адал аңын сұлатып салсаң, шіркін (К. Сегізбаев, Жапжасыл., 4) …
42зіл — I зат. көне. Мүйізтұмсық. Қазақ «піл ауыр ма, з і л ауыр ма» дейді. Бұл жерде «з і л» деп мүйізтұмсықты айтып отыр (Қаз. әдеб., 09. 08. 2013, 4). II Зіл түсті. Өсімдік зіл ауруымен ауырды. З і л т ү с к е н бидайдың сабағы тез сынғыш келеді. Оның …
43керіктей — сын. Керік ат сияқты, керік ат тәрізді. Жол бұзылғаннан бері аяқ қол кесілді; мал қорасына шөп тасып жүрген жөпшеңді көлік осы еді, мың салсаң бір баспайтын мес к е р і к т е й мыңқ етпейтін жетесізге тапсырғанына енді өкініп тұр (Қ. Ысқақов,… …
44маған — [саған, оған] салса. Менің (сенің, оның) еркіме қойса. Оның бер жағында м а ғ а н с а л с а, құм аузындағы шабырда біраз күн аялдар едім (К.Ахметбеков, Ақдала, 2, 11) …
45мың — салса бір баспайтын. Қанша ұрсаң да жүрмейтін, өте шабан ат. М ы ң с а л с а б і р б а с п а й т ы н жаман шобырдың үстінде жауындатып Жақау екеуміз ауылға қарай келе жатқан бетіміз (Лен. жас., 16.05.1972, 2) …
46су — I Суасты наны. п е р и ф р. Борық. Мәселен, жалпақ жапырақты қоғаны алайық. Оның тамырында (борығында) қант пен крахмал көп. Оны «с у а с т ы н ы ң н а н ы» деп те атайды, өйткені қоғаның борығын отқа пісіріп жеуге болады, әрі ол керемет тәтті ау …
47сушылқара — … Өзен жағалауына жіті көз салсаң, әлдебір құстың ұшып қонғанына көзің түседі. Бұл қай құс? Байқасақ, с у ш ы л қ а р а немесе «суторғайы» екен (Қ.Аймағамбетова.., Табиғаттану., 31) …
48сыркүріш — зат. Сүтке пісірген күріш; күріштен жасалған ботқа. Суда өссе, сүтте піссе, май салса, Кең пейіліңнен жомарт жанды бал тамса; Өзбек әка палауынан айтулы, Маған ақ кел с ы р к ү р і ш і кем қалса (Қаз. әдеб., 13. 06. 1975, 2). Ал «с ы р к ү р і ш» …
49толайымен — үст. Біржолата, бүтіндей, толық. Сақым жеңешемнің осындағы тәтті татымды қазынасына сәтін салса, қазірден бастап, менің иелігіме ертеңгі күн шыққанша т о л а й ы м е н көшпек (К.Сегізбаев, Жап жасыл., 452). Аңысқой, аңғарымпаз қаламгердің осы… …
50тұт — зат. Тұт ағашының жемісі. Аузыңа салсаң еріп кететін жәмбілше қауынын, әр біреуі – жұмыртқадай үлберіп піскен өрігін, ақ моншақтай жылтырайтын қымыздай қышқыл т ұ т ы н, көз жасындай мөлтілдеген жүзімін қайда қоясың (Т.Ахтанов, Махаб. мұңы, 88).… …
