азан
111кернай — 1 1. Қ орда., Арал; Қост., Жанг.; Монғ.) пештің, самаурынның қаңылтыр мойны, керней. Мына жатқан к е р н а й д ы аяқ астынан алып қой (Қост., Жанг.). Суық түссе к е р н а й м е н пеш жағамыз (Монғ.). 2. (Монғ.) түтіндік 2 (Монғ.) үрлемелі аспап,… …
112кеугім — Қ орда., Арал) ала көлеңке, алагеуім. Шам жақпай, қоңыр к е уг і м тартып тұрған үйдің іші азан қазан болды да кетті (Ә. Нұрп., Қан мен тер, 65) …
113қазандық — 1 1. (Сем.: Абай, Ақс., Көкп.; Тау., Қош.; Рес., Омбы) пеш сияқты балшықтан жасалған қазан қоятын мұржасы бар ошақ. Арайша қ а з а н д ы қ қ а от жаға бастады (Сем., Ақс.). Көзінен жас, мұрнынан су сорғалап жаңа орнатқан қ а з а н д ы қ қ а… …
114қарма — 1 (Алм.: Шел., Еңб қаз.; Жам.: Шу, Мер., Луг., Қорд.) бидай, жүгеріні қуырып диірменге майдалап тартқан түрі. Қ а р м а н ы сумен жемесең, қақалып қаласың (Жамб., Қорд.) 2 (Сем.: Абай, Шұб., Ақс., Көкп.; Шығ.Қаз.: Зайс., Күрш.; Монғ.) қазанға… …
115қоқан — (Гур., Маңғ.) үлкен балықтарды тірідей тізіп қоятын арқан. Қазанғап, уа, Қазанғап, қ о қ а н д а ғ ы л а р ы н ы ң ең үлкенін жетелеп бері алып кел (Ә. Сәр., Тол. туғ., 67) …
116пәтір — (Жамб.: Жуа., Шу; Ауғ.; Ир.) жұқа нан. П ә т і р д і табаға не қазанға пісіреді (Жамб., Жуа.). Ашытпай, жұқалау етіп жайып қазанға майсыз пісірген нан. Шығыс Қазақстанда ашытпай илеп, табаға пісірген нанды айтады. Қырғызстандағы қазақтарда пәтір… …
117үйкөк — (Алм., Жам.; Жамб.) қазан орнығып тұру үшін қойылатын үш төрт аяқты дөңгелек темір. Ас пісіргенде ү й к ө к қоймаса қазан қисайып қалуы мүмкін (Алм., Жам.) …
118шәуім — (Түрікм.: Таш., Тахта, Көнеүр.; Гур., Маңғ.) түбі тікше келген кішкене шойын қазан. Соған бола қазан көтермей, ш ә у і м г е ассаң да болады (Түрікм., Көнеүр.). Ш ә у і мн і ң қақпағы өзіне лайық (Гур., Маңғ.) …
119ағаш — адам. ауыс. Қатып қалған, қайырымсыз, мейірімсіз. Ақ желке сияқты өзінен елі төменге құдайсып өзінен бір саты «жоғарыға алдияр тақсыр» деп бас иіп, жорғақтап, бендесіп тұратын нәрсіз, ой санасыз, а ғ а ш а д а м ғ а бүгінгі ұзақ ісі естіп біліп… …
120ақсор — зат. мин. Сор топырақты қазанға қайнату арқылы алынатын ақ ұнтақ. Оны оқ дәріге қосады. Бұл қазанда оқ дәріге қосылатын а қ с о р (селитра) алыну үшін топырақ қайнатылуда (Ана тілі, 18.12.2008, 38). Сосын сол а қ с о р д ы шойын қазанға салып,… …
